پرتویی از آفتاب

یکی از بهترین روشهای شناخت غنای يک مکتب، بررسی تربیتیافتگان آن مکتب است. اگر مکتبی بتواند شخصیتهای بزرگ علمی تحویل جامعه دهد، این امر نشاندهنده ارزش و توانایی آن مکتب در پرورش و روشن نمودن افکار جامعه میباشد.
در مکتب امام صادق (علیه السلام) شاگردان بسیاری به کسب علم و فضیلت میپرداختهاند که برخی از مورخان تعداد آنان را تا 4000 نفر نوشتهاند. تخصص در مکتب امام صادق (علیه السلام) مورد توجه بوده است. به عنوان نمونه، "حَمران بن أعیَن" در علم قرائت قرآن، "أبان بن تَغلِب" در علم ادبیات عرب، "زراره" در فقه، "مؤمن طاق" در علم کلام، "حمزه طیار" در حوزه مسائل جبر و اختیار، "هشام بن سالم" در توحید و "هِشام بن حَکَم" در مباحث مربوط به امامت، تبحر و تخصص کامل یافته بودند.
"هشام بن حکم"،علیرغم جوانیاش بسیار مورد احترام امام ششم (علیه السلام) قرار داشت. هشام مذاهب مختلف را مورد بررسی قرار داد، اما سرانجام گمشده خویش را در مکتب امام صادق (علیه السلام) یافت. او در مناظره با افراد و فرقههای گوناگون در زمینههای مختلف اعتقادی بینظیر بودو دانشمندان او را استادی چیرهدست میدانستند كه مناظره او با جاثلیق نصرانی (بزرگ مسیحیت آن روزگار) در خصوص عقائد مسیحیت و مباحثه او با نظّام در خصوص جاودانگی در آخرت مشهور است. چه نیکوست در سالروز شهادت مربی هشام به ذکر گوشهای از مناظره وی با یکی از علمای اهل سنت به نام "ضِرار بن عمرو (اباعمرو)" اشاره کنیم: